Oud zijn was nog nooit zo aantrekkelijk: 70 is het nieuwe 50

Alles staat op z’n kop. Opeens ben je geen jongbejaarde meer maar een actieve 50+’er. Nou kan natuurlijk iedereen beweren dat hij zich nog lang niet zo oud voelt als zijn kalenderleeftijd. Vooral mannen hebben de neiging om behoorlijk op te scheppen over hoe jeugdig ze zijn. ‘Ik ben 46, maar voel me nog een jongetje van 16, hoor!’

Ouder worden - een kwestie van marketing?
Het wordt echter totaal anders als een gezaghebbend instituut als het Internationaal Monetair Fonds (IMF; wist je dat dit een VN-organisatie is?) opeens gaat strooien met marketingkreten. Ik geloofde het niet eens toen ik hoorde dat zij 70 het nieuwe 50 noemen. Toen ik echter door hun onderzoeksrapport bladerde, kwam ik het inderdaad tegen. Ze hebben berekend dat de 70-jarige van nu dezelfde cognitieve capaciteiten heeft als mensen die 50 waren in het jaar 2000. In jip-en-janneketaal: 70’ers kunnen net zo goed leren, onthouden, onderscheiden en kennis uitwisselen met anderen als de 50’ers van toen.

Niet elke 70-jarige huppelt rond
Een nuancering bij deze opsteker. Uit de IMF-cijfers blijkt dat de gestegen gezondheidswinst niet voor iedereen geldt. Zo zijn er grote verschillen tussen en zelfs binnen landen. Ook geldt ‘70 is het nieuwe 50’ vooral voor hogeropgeleiden, meer voor rijke dan opkomende landen en meer voor de stad dan het platteland.

Langer werken, anders loopt de rekening op
Het IMF zet informatie in een brede context. Ik lees alinea’s over internationale demografische verschuivingen, de vergrijzing overal ter wereld, de opkomst van de ‘zilveren economie’ en de impact van economische groei. Waar het echter in de reacties op het rapport vooral over gaat, is dat het IMF bepleit dat ouderen langer kunnen en moeten doorwerken. Want anders worden de pensioenen en de gezondheidszorg onbetaalbaar.

Mopperen over doorwerken
Dat betekent dat in Nederland de pensioenleeftijd nog fors verder zou stijgen dan de huidige AOW-leeftijd van 67 jaar. En daar vinden mensen wat van. Er zijn er maar weinig die denken dat langer doorwerken de oplossing is voor de zorgen over pensioenen en de gezondheidszorg. Kunnen de deeltijdwerkers het niet oplossen door fulltime te werken? En waarom zou je langer door moeten werken als je gezond bent? Alsjeblieft geen dwang zeg - dat maken ze zelf wel uit. Ook vinden ze dat andere landen in Europa eerst maar eens de pensioenleeftijd moeten verhogen, voordat Nederland aan de beurt is.

Je hersenen vragen om actie, niet om pensioen
Daarnaast is er aandacht voor de visie van hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder. We kennen zijn pleidooi om zoveel mogelijk te blijven bewegen en jezelf te blijven uitdagen. Logisch: als je langer gezond blijft, kun je langer doorwerken. Maar volgens hem is andersom ook het geval. Actief blijven – dus bijvoorbeeld langer doorwerken – is goed voor je hersenen en daarmee je gezondheid.

Als je denkt dat je oud bent, ga je je oud gedragen
Zijn tip is om niet te leven of te handelen naar je leeftijd. ‘Als je ouder wordt en je denkt dat het minder wordt, doe je het ook minder goed. Bovendien heeft ‘moeite doen’ een positief effect op je leeftijdsgevoel. Doe het, dan merk je dat het lukt’, aldus Scherder. Dat mensen zich langer jonger voelen, zou er ook toe leiden dat mensen pas op latere leeftijd met pensioen hoeven te gaan.

Werk is meer dan werk: het is betekenis
Wat me opvalt, is dat er bij de reacties ook andere invalshoeken zijn. Veel mensen blijven werken vanwege de waardering en erkenning die ze krijgen voor wat ze doen. Ook het hebben van sociale contacten vinden ze belangrijk.
Vanuit zingeving gedacht is het essentieel om plezier en voldoening te halen uit je werk. Maar ook het uitstijgen boven je individuele bubbel: maatschappelijke dingen doen om mensen te helpen. Wat dat betreft, zitten ambtenaren goed. Veel ambtenaren die ik spreek, kiezen bewust voor het werken bij de overheid vanwege het algemeen belang.

Is 60 het nieuwe 40 en is 50 het nieuwe 30?
Het IMF-rapport gaat niet heel diep in op de oorzaken van de vitaliteitswinst bij de 70-jarigen. Het fonds laat zich niet uit over andere leeftijdsgroepen. Mijn inschatting is dat alle leeftijdsgroepen de voordelen ervaren van betere medische zorg en meer aandacht voor de negatieve gevolgen van alcohol-, drugs- en tabaksgebruik. Ook is in de jaren zestig het hoger onderwijs in veel landen gedemocratiseerd, waardoor veel meer mensen konden studeren. Uit onderzoek blijkt dat hoger opgeleiden langer gezond blijven, ook op cognitief vlak.

Ambtenaar met toekomst: zo pak je het aan
Sta jij als ervaren ambtenaar wel eens stil bij je loopbaantoekomst? Besef dat er steeds meer aandacht is voor het doorwerken na je pensioen. Ook al lijkt dat pensioen ver weg, het is handig om daarop voor te sorteren. Vier tips om je te helpen.

1. Ga eens na wat voor vitaliteitsbeleid je organisatie heeft. Vaak speelt dat in op verschillende soorten functies, omdat er specifieke situaties en risico’s aan verbonden zijn. Bij de ene soort functie kan vooral fysieke overbelasting een risico zijn, terwijl bij andere functies werkdruk een gevaar vormt.

2. Vraag in je persoonlijk ontwikkelgesprek naar de mogelijkheden om de werkzaamheden beter te laten aansluiten bij wat jij wilt. Mogelijk zijn belasting en belastbaarheid een aandachtspunt voor je. Misschien wil je een training volgen om met plezier te blijven werken. Ook individuele coaching kan een manier zijn om frisse ideeën te krijgen voor je werk en loopbaan.

3. Realiseer je dat als je vertrekt de organisatie jouw kennis en ervaring zal missen. Denk eens na wat je kunt overdragen aan een jongere collega, bijvoorbeeld in een mentorschap. Zo kun je ervaringen, knowhow en best practices delen.

4. Overweeg om bij te dragen aan een project. Vaak is er dan een concrete taak waar je tijdelijk of parttime aan werkt. Het verruimt je blik, waardoor je met een nieuwe ervaring je eigen werk ziet.

Ouder worden is onvermijdelijk, maar hoe je ouder wordt, bepaal je zelf. Hoe investeer jij vandaag in je werkplezier van morgen?

Bronnen
APG: 70 is het nieuwe 50: wat zijn de gevolgen?, 24 april 2025
IMF: A Critical Juncture amid Policy Shifts April 2025 - Chapter 2: The Rise of the Silver Economy: Global Implications of Population Aging
Seniorenjournaal: Doorwerken moet eigen keus zijn, 24 april 2025
Spraakmakers NPO Radio 1: Ouderen blijven langer jonger van geest: 'Leef niet naar je leeftijd, 70 is het nieuwe 50-gevoel', 23 april 2025
VNG: Handreiking langer doorwerken, februari 2025

► Fotocredit
Bovenrand: Koki Hanada via Pixabay
In blog: Odilon Dakpakete via Pixabay