Hoe ik leerde glimlachen over leeftijd

Ik ben niet zweverig. Maar als ik in korte tijd een paar keer hetzelfde signaal krijg, valt dat op. Wil het universum me iets duidelijk maken of is het toeval?

Toen ‘oud’ mijn onderwerp werd
Al vanaf mijn vijftigste ben ik bezig met leeftijd. Het begon met een bijzonder feest om die verjaardag te vieren. Vlak daarna werd het een belangrijk deel van mijn leven en heel snel daarna van mijn werk. In de loop van de tijd is het een trigger geworden waardoor ik meteen ’aan’ sta als het over het onderwerp leeftijd gaat. Dat geldt zeker bij een ‘iets oudere’ leeftijd.

Onderzoekswerk met obstakels
Tijdens de opleiding tot generatiedeskundige breid ik mijn aandacht uit naar de levensfase na het werk. Ik verdiep me in 60+’ers, hun laatste loopbaanjaren en het al dan niet doorwerken na pensioen. Het eerste deel van mijn zelf gekozen onderzoeksopdracht brengt me in contact met veel van die ervaren werkers en een paar 60+ specialisten. Het vervolg, gericht op de organisatiekant, gaat heel moeizaam. Tijdens de opleidingsdag vertel ik dat ik mijn onderzoek niet heb kunnen afronden. De hobbels waren te groot.

Leeftijd? Liever niet, dank u
Zo bleek een grote overheidsorganisatie helemaal niet te willen dat 60+’ers doorwerken. Ze hebben liever dat die vertrekken, zodat ze geen jonge mensen hoeven te ontslaan. Ook hebben ze door de bezuinigingen al hun leeftijdsbeleid gestopt.
Iets later ontdek ik binnen de rijksoverheid een uitgebreid programma over diversiteit. Pagina’s vol met allerlei thema’s op dit gebied. Opvallend is dat leeftijd nergens wordt genoemd. Als ik de organisatie benader om mijn generatiekennis in te brengen in ruil voor de mogelijkheid om de praktijk hierop te onderzoeken, is de reactie afwijzend.

Hoop doet leven – even dan
Van één organisatie word ik eerst ontzettend blij. Die houdt zich bezig met mentorschappen tussen oudere en jongere medewerkers – prachtig, precies wat ik zoek. Het lukt echter niet om duo’s te vinden tussen de oudste en jongste generatie. De leeftijd van deelnemers is niet geregistreerd en mensen zijn huiverig om die door te geven.

De boodschap kwam niet mee
In mijn presentatie tijdens de opleidingsdag sta ik stil bij deze ervaringen. Ik vraag waarom we niet van 60+’ers houden en waarom een oudere leeftijd zo impopulair is. Aan het eind nodig ik de andere deelnemers uit om samen met mij wegen te zoeken om de kracht van ervaren werkers tot hun recht te laten komen. Een enkeling reageert positief. De meesten reageren niet of vinden dat ik te veel de negatieve kant belicht. Dat komt binnen. Ik voel me boos, maar houd mijn emoties in.

De mens achter de missie
In de tijd daarna praat ik met anderen over die emoties. Pas dan begint het me te dagen. Ik ben een vakidioot geworden! Ik neem mijn werk met ervaren mensen zo serieus dat ik er teveel van mezelf inleg. Elke vervelende reactie op wat ik doe of zeg, voelt als een aanval op mij als persoon. Niet verwonderlijk als je ondertussen ook zo’n ervaren mens bent geworden. Maar niet erg handig. Zo leveren die confronterende reacties tijdens de opleidingsdag me toch een prachtig inzicht op.

De waarheid helpt niet altijd
De ontwikkelingen in het denken en doen over ervaren werkers gaan me te langzaam. Wat er op sommige plaatsen positief verandert, binnen en buiten organisaties, staat in geen verhouding tot de omvang van deze leeftijdsgroep. Combineer dat eens met de verhoogde pensioenleeftijd en de langer geworden loopbanen. Denk aan de dubbele vergrijzing: mensen worden ouder en er zijn meer ouderen dan ooit tevoren. Kijk naar de tekorten op de arbeidsmarkt. Ja, ik heb gelijk. Maar als ik zo doorga, krijg ik dat niet.

Tijd voor herprogrammering
Ik realiseer me dat als ik meer mensen en organisaties wil bereiken, ik een andere toon zal moeten aanslaan. Niet benadrukken wat er allemaal misgaat, maar laten zien wat de voordelen zijn als dingen anders worden aangepakt. Niet beschuldigen, maar verleiden. Niet langer de rol van missionaris, maar die van een diplomatiek ambassadeur. Slik – dat is wennen.

Doe mee met mijn frisse start!
Wat niet verandert, is dat die ervaren ambtenaar (vanaf 40) me nog steeds dierbaar is, net als de overheidsorganisatie om die mens heen. Het openbaar bestuur is belangrijk, zeker in deze onrustige tijden.
Ik blijf geloven in de kracht van ervaren mensen, maar wil leren om dat met een glimlach in plaats van strijdlust te brengen. Heb jij voorbeelden, inzichten of gewoon een goed verhaal? Deel het met me. Misschien vinden we samen die mildheid waar ik naar op zoek ben.
Laten we zoeken naar wegen om ambtenaren gelukkig te laten werken en leven. Om overheidsorganisaties beter te laten functioneren. Om de wereld mooier te maken. Doe je mee?

Extra
Een aflevering van het radioprogramma Spraakmakers behandelt leeftijdsdiscriminatie van ouderen. Ik was een van de reagerende inbellers.
Het blog In mijn vorige leven was ik jurist laat je ontdekken hoe mijn fascinatie voor leeftijd begon.
Over het eerste deel van mijn onderzoek bij 60+’ers die na hun pensioen wel of niet willen doorwerken, gaat mijn blog Wat wil jij eigenlijk nog met je werkzame leven na je zestigste?

► Fotocredit
Bovenrand: Christian Dorn via Pixabay
In blog: Vinson Tan via Pixabay