Waarom zou je stoppen met werken als je er nog zoveel plezier in hebt?

Hij vindt dat hij een goed beroep heeft om oud in te worden. Het liefst doet hij dingen die net buiten zijn bereik liggen, iets dat hij vandaag niet kan, maar morgen misschien wel. Daarom beweegt hij mee met nieuwe ontwikkelingen. En dat is lang niet vanzelfsprekend als je 96 bent! Hoe doet hij dat?

Intense emoties
Als kind krijgt hij de eerste muzieklessen van zijn moeder die pianist is. Bij de kerkdiensten van zijn vader, predikant, is hij verbijsterd dat de meeste kerkgangers niet zo veel hebben met de muziek tijdens de dienst. Hoe kan het dat ze niets lijken te voelen, terwijl de klanken bij de jonge Herbert intense emoties oproepen? Hoewel muziek een logische beroepskeuze lijkt, vindt hij sport nog leuker. Ook dokter worden of priester trekt hem aan.

Een nieuw leven door toeval
Uiteindelijk kiest hij voor muziekwetenschap en vioollessen. Hij is diep gelukkig achter het kerkorgel, maar droomt van een carrière als violist. Hij ziet zichzelf samenspelend met zijn broer in een strijkkwartet, met twee prachtige dames: de ene is zijn vrouw, de ander de partner van zijn broer. Het loopt echter heel anders als toeval zijn toekomst bepaalt.

Van zanger naar …
Als zanger in het universiteitskoor wordt hij gevraagd om een paar delen van een stuk van componist Johannes Brahms te dirigeren. De ervaring om voor een groep te staan en samen muziek te maken, heeft een enorme impact op hem. Hij wisselt van studie en verlaat Zweden om bij de beroemde Juilliard School of Music in New York de dirigentenopleiding te volgen. Daarna keert hij terug naar Europa en laat zich breed opleiden bij verschillende conservatoria. Zijn nieuwsgierigheid brengt hem overal.

Op de bok
Tegenwoordig beginnen veel dirigenten hun loopbaan als tiener, maar Herbert Blomstedt is al 27 als hij debuteert. Dat concert wordt in de kranten bejubeld en als hij ook nog eens twee dirigentenwedstrijden wint, krijgt zijn carrière een flitsende start. Het wordt een loopbaan die tot aan de dag van vandaag duurt en waarin hij al jaren het record draagt van oudste actieve dirigent ooit. Ondanks die hoge leeftijd staat hij nog steeds tachtig keer per jaar ’op de bok’, zoals dat in muzikantentaal heet. Terug naar die vraag uit het begin: hoe doet hij dat?

Werk als levenselixer
In artikelen en interviews is één ding heel duidelijk: hij ziet concerten geven niet als last, maar als levenselixer. Het lijkt hem geen enkele moeite te kosten, ook al zorgde een jaar geleden een vervelende val en een heupoperatie ervoor dat hij nu zittend moet dirigeren. Als hij vertelt dat muziek zijn bron van energie is en dat hij er nooit moe van wordt, geloof je hem direct: zijn ogen glanzen intens.

Als 90+'er nog steeds nederig en hongerig
Het wordt indrukwekkend als hij, met bijna zeventig jaar ervaring, daaraan toevoegt dat muziek hem nederig houdt. Natuurlijk heeft hij in al die jaren veel geleerd, maar vooral ook hoe weinig hij weet. Zelfs als hij voor de tweehonderdste keer een stuk bekijkt, is hij nog even hongerig en opgewonden als bij de eerste keer. Hij koestert de nieuwsgierigheid van een kind en noemt zichzelf een hopeloze jongeling.

Leeftijd als pluspunt
Op zijn 96ste denkt hij nog niet na over zijn pensioen. Stoppen vindt hij nog niet nodig. Hij wijst erop dat een blazer stijve lippen krijgt en een violist stijve schouders, maar dat een dirigent nergens afhankelijk van is. Oké, je emoties moeten fris zijn en je brein moet helder blijven, maar verder is een hoge leeftijd alleen maar een pluspunt. Hij vindt zijn werk leuk, vooral het contact met de musici. Na al die jaren kan hij steeds meer letten op de mens achter de musicus. Iedereen is anders. Bovendien heeft elk mens te maken met stemmingen, waardoor hij of zij meer personen op één dag is, hijzelf ook.

Jezelf met 96 een beginner voelen
Een concert is dan ook voor hem nooit het ‘opwarmen’ van een bestaande interpretatie. Hij kent weliswaar de noten uit zijn hoofd, maar de mensen en de omstandigheden zijn altijd anders. Dat brengt hem nieuwe inzichten, waarover hij nadenkt als hij alleen is of in bed ligt. Hij ontdekt nog steeds andere dingen in een muziekstuk. Daarom voelt hij zich elke keer een beginner.

Is het niet prachtig als je op deze manier in je werk staat? Als je in staat bent om je te blijven verwonderen over wat er in de wereld, in mensen en in jezelf gebeurt? Hoe doe jij dat, als ervaren werker?

Bonus
In de documentaire ontdek je Herbert Blomstedt als professional én als mens. De film laat zien hoe hij na zestig jaar terugkeert bij het Oslo Philharmonisch Orkest, een van de eerste orkesten waaraan hij in zijn lange loopbaan verbonden was.

Bronnen
Berliner Philharmoniker, Digital Concert Hall: Sobald ich den Klang des Orchesters höre, bin ich transformiert. Im Porträt: Herbert Blomstedt, juni 2021
European Broadcasting Union, Monica Schütz: 3 questions to conductor Herbert Blomstedt, juni 2022
NPO Klassiek: Wie is … Herbert Blomstedt?, 16-1-2023
NRC, Mischa Spel: Dirigent Herbert Blomstedt: ‘Ik voel me een beginner’, 11-1-2023
Spectrum Magazine, Rainer Refsbäck: Herbert Blomstedt at 90: the sabbath gives his life rhythm, 12-7-2017

► Fotocredit
Bovenrand: Vicki Hamilton via Pixabay
In blog: Hesekiel via Wikimedia Commons