Help, ik ben ontspannen – verbazing snapt het niet, verwondering glimlacht

Eerst merk ik het niet. Als het me na een tijdje wel opvalt, ben ik verbaasd en nog wat later verwonderd. Ik begrijp er niets meer van. En dat bleek precies de bedoeling!

Hoeveel voorbereiding past er in een koffer?
Ik heb een eigen bedrijf. Ontspannen op vakantie gaan en zijn, is best een gedoe. In één zin betekent het: ervoor zorgen dat ik de boel goed achterlaat zodat ik er tijdens mijn vakantie geen omkijken naar heb. Dat klinkt simpel en overzichtelijk, maar in de praktijk is het altijd meer dan ik denk. Dit jaar begin ik daarom vroeg met de voorbereiding.

Mijn bedrijf op pauze (zonder paniekknop)
Ik maak een overzicht van acties voor de blogs en de sociale media berichten. Stuk voor stuk schrijf ik de teksten en plan berichten in. Ook maak ik een vakantiebericht voor mijn website. Coachtrajecten en de wekelijkse mail naar de abonnees gaan straks even op pauze en de tekst voor de melding op mijn telefoon ligt klaar om later in te spreken.

Vakantiespullen als projectmanagement
Privématig print ik de lijstjes voor de vakantiespullen, check de weersverwachting en denk alvast na over mijn kleding. Bij een feestelijke familieverjaardag wil ik niet met korte broek en teenslippers aankomen.
Bedrijf en privé geven bij elkaar aardig wat activiteit, terwijl het gewone werk daarnaast nog even doorgaat. Ik zit volop in de actiemodus.

Van onrust naar onverwachte rust 
Tijdens het koffie drinken met mijn man voel ik me toch heel ontspannen. Vreemd, want meestal ben ik in deze voorbereidingstijd gestrest en onrustig. Nu benoem ik die voorbereidingen zelfs als de voorpret van de vakantie en verbaas daarmee mezelf.
Het vullen van de koffers op de laatste dag vóór vertrek lijkt op een test, als de zomerhitte en de droogte me in hun greep proberen te krijgen. Als ik mezelf bewust rustpauzes gun, slaag ik erin het ontspannen gevoel terug te krijgen.

Koffers tillen, zorgen loslaten
Op de dag van vertrek is het universum vastberaden om me opnieuw uit te testen. Bij het instappen van de bus naar het station breekt het handvat van de zwaarste koffer af. Met moeite krijgen we hem toch naar binnen. Als we zitten, kijken we elkaar lachend aan: de vakantie is begonnen.

Ratio zoekt, gevoel vindt
Tijdens onze eerste vakantiedagen begint het me te dagen: ik ben sneller gewend aan het nieuwe ritme dan normaal. Het voelt alsof ik veel langer weg ben dan die paar dagen. Iets verder in de vakantie merk ik dat ik niet mijn kleurpotloden pak (ontdek meer over deze nieuwe hobby) om tot rust te komen. Ik ben ‘gewoon’ rustig, dat gaat vanzelf.
Ik denk terug aan de voorbereidingstijd thuis: die was ook anders, rustiger. Mijn analytische, rationele kant bedenkt van alles waarom dat zo is. Maar hoe ik het ook draai, geen enkel argument overtuigt me. De vroegere jurist in mij snapt er niks van.

Verwondering als vakantiethema
Dan begint mijn innerlijke coachstem te praten. Die vertelt me dat ik me mag verwonderen. Dat schiet niet erg op, want nu begint er een discussie in me. Hoezo verwondering? En wat is dan het verschil met verbazing? Ik laat ratio en gevoel even naast elkaar bestaan en kies wat me het meest aanspreekt: verwondering. Dat woord neem ik tijdens de vakantie als uitgangspunt en dat bevalt uitstekend.

Verwondering is er nog steeds
Weer thuisgekomen laat de kwestie me niet met rust(!). Ik wil meer weten over het verschil tussen verbazing en verwondering. Ik begin bij het woordenboek. Dat lijkt de begrippen willekeurig naast elkaar te gebruiken, maar dat klopt volgens mij niet. Ik lees artikelen, boeken en blogs en die bevestigen mijn indruk. Nee, het zijn totaal verschillende dingen! Ik vat mijn speurwerk voor je samen.

De logica van verbazing, de magie van verwondering
Verbazing heeft te maken met je verstand. Als een feit anders is dan je verwachtte, vind je dat vreemd en ben je verbaasd. Verwondering overkomt je en heeft een verbinding met je hart en gevoel.
Bij verbazing spelen overtuigingen een rol: hoe moet iets volgens jou zijn? Je wilt in control zijn. Door verwondering zie je een wonder in alles om je heen. Je richt je naar buiten.
Verbazing ontstaat bij iets toetsend, oordelend bekijken. Je hebt een kader van regels of standpunten. Verwondering is meer waarderend onderzoeken. Vooraf heb je geen verwachtingen, maar je reageert in het moment.

Gesloten deur of open raam
Het zal je niet verbazen(!) dat de effecten van de twee benaderingen ook anders zijn. Bij verbazing wil je het vertrouwde behouden, bij verwondering probeer je nieuwe mogelijkheden te ontdekken. Zie het als een gesloten tegenover een open benadering. De eerste wil het liefst op alles voorbereid zijn en kan leiden tot stilstand. De tweede stuwt voort, waardoor je je talenten ontplooit.

Vastgeroest of nieuwsgierig kind?
Zeker op iets latere leeftijd is de kans groot dat je referentiekader vaststaat. Je hebt je eigen regels en standpunten, die je vaak belemmeren om nieuwe in te nemen. Denk bij verwondering daarentegen eens aan een jong kind. Als doelgerichte moeder vond ik het lastig om telkens te luisteren als mijn zoontje weer iets bijzonders tegenkwam. Zijn verwondering toen hij voor het eerst een slak zag kruipen. Kinderen zetten van nature hun zintuigen open en voor hen is niets vanzelfsprekend.

Al lezende ontdek ik dat de bron van verwondering nieuwsgierigheid is. Die geeft een frisse kijk en zorgt ervoor dat ik in actie kom. Om meer te leren en mijn eigen kennis te relativeren. Het maakt me nederig en gretig tegelijk. Leve de verwondering!

Probeer verwondering eens uit (het past altijd)
Wanneer heb jij je voor het laatst verwonderd? Deel je moment hieronder.

Bronnen
Viola van Guldener: Verwondering: 5 kenmerken, 28 augustus 2020
Jan van der Kuil: Het verschil tussen verbazing en verwondering is een oordeel, 9 januari 2016
Caroline Pauwels: Ode aan de verwondering, 2019, Academia Press. Een door haar voorgelezen fragment vind je op YouTube.
Cornelis Verhoeven: Inleiding tot de verwondering, 1967. Te downloaden via de digitale bibliotheek voor de Nederlandse letteren.
Marieke Vissers: Verwonderen of verbazen?, 2 februari 2012
Rob Wichers Schreurs: Socrates en het vermogen te verwonderen, 4 juli 2011
Rob Wichers Schreurs: Hoe te verwonderen? Het vervolg op Socrates, 12 juli 2011
 

► Fotocredit
Bovenrand: PublicDomainPictures via Pixabay
In blog:
1e foto onbekend account via Pixabay
2e foto Viktor Kondratiuk via Pixabay