Je denkt toch niet dat ik in zo’n gele kanarie ga rijden?

Het introverte overheidsbedrijf is in crisis. Er zijn recordverliezen. Het klantenonderzoek is vernietigend: mensen vinden de organisatie militaristisch, ambtelijk en onvriendelijk. Er moet iets veranderen, maar een verandering mag niet veel kosten. Misschien een frisse kleur en een nieuw merkteken?

Hip
Het is jaren zestig. De portier in het grootste bakstenen gebouw van Nederland is gewend aan keurig nette ingenieurs en kijkt argwanend naar het hippe ontwerpertje. Wat moet die vreemde snuiter hier? Na een paar vragen te hebben beantwoord mag hij toch naar boven. De ruime kamer hangt vol met sigarenrook. De mannen in blauwe pakken met witte overhemden zijn snel met hem klaar. ‘Meneer Dumbar, dit is veel te modern.’ Alle ideeën worden afgewezen.

Een verspreking
Soms bepaalt een kleine speling van het lot decennia van geschiedenis. Een directeur van het bedrijf verspreekt zich als hij een kritische journalist te woord staat. Ja, hij weet dat de boel er somber uitziet, maar er ligt een plan om alles een modern uiterlijk te geven. En er komt een nieuwe stijl. Als het kort daarna in de krant staat, kan het bedrijf niet meer terug.

Protest
De ontwerper mag opnieuw komen en zijn plannen worden goedgekeurd. Er volgt een flitsende publieke presentatie van alle nieuwigheid. Probleem is wel dat het personeel protesteert. Veel medewerkers vinden die veranderingen helemaal niks. ‘Je denkt toch niet dat ik in zo’n gele kanarie ga rijden?’ Het duurt lang voordat iedereen gewend is. Nu weten we niet beter dan dat er knalgele treinen door oneindig laagland gaan*). Al meer dan vijftig jaar.

Nee tegen verandering
Mensen houden niet van verandering. Of het nu gaat om de kleur van de trein die je bestuurt of het moeten omgaan met een nieuw digitaal archiefsysteem: het is bij voorbaat verkeerd. Het liefst gedijen we op zekerheden, op de dingen die blijven zoals ze zijn. Maar in je tweede loopbaanhelft verandert er veel: bij jezelf, je werkomgeving en in de maatschappij.

Overal veranderingen
Je wordt ouder zonder dat je er erg in hebt. Ik weet nog dat het een schok was toen ik voor het eerst een leidinggevende kreeg die vijftien jaar jonger was dan ik. We hadden wat tijd nodig voordat we elkaars gebruiksaanwijzing doorhadden.
Ook de manier van werken verandert. De kantoortuinen, het al dan niet thuiswerken, de online revolutie door corona: werken wijzigt zich sneller dan ooit.
En vergeet ‘de maatschappij’ niet. Kritische burgers die de overheid niet meer vertrouwen, de polarisatie tussen groepen, de verzakelijking van het overheidshandelen – het zijn factoren die elkaar ook nog eens versterken.

Nadeel of voordeel?
Het nadeel van onze ‘iets’ oudere leeftijd is dat we veel dingen al eens hebben gezien. Dat eerder iets niet lukte, wil echter niet zeggen dat hetzelfde idee nu weer gaat mislukken. Blijf kijken met een frisse blik!
Het voordeel van onze ‘iets’ oudere leeftijd is dat we veel dingen al eens hebben gezien. We ontdekken sneller verbanden, kunnen iets in een grotere context plaatsen en analyseren eerder de grote lijnen. Gebruik die ervaren blik om wijsheid toe te voegen!

Omhels de gele kanarie!

*) Vrij naar de eerste regel van het gedicht Ter herinnering aan Holland van Hendrik Marsman.

Bewerking van: Het Spoor Terug: Het gezicht van de trein.
Radiodocumentaire van Marten Minkema, uitgezonden in geschiedenisprogramma OVT op NPO Radio 1 (20 maart 2022).

► Fotocredit
Bovenrand: foto van congerdesign via Pixabay
In blog: foto van Cesar Augusto Ramirez Vallejo via Pixabay